بررسی مردم‌شناختی نقش تغذیه در شیوع سرطان (جامعه مورد مطالعه: قوم ترکمن)

مسئله سلامت و حفظ آن از اساسی‌ترین و بدیهی‌ترین نیازهای جوامع انسانی است. یافته‌های دانش پزشکی حاکی از آن است که سلامت عمومی با نظام تغذیه که یک مسئله فرهنگی است، ارتباط مستقیم دارد. جامعه مورد مطالعه این پژوهش دارای ریسک سرطان بسیار بالا نسبت به سطح استاندارد جهانی است. مطالعه نظام تغذیه در جامعه مورد مطالعه از منظر فرهنگی و شناخت دیدگاه‌ها و باورهای فرهنگی که در شکل‌گیری نطام تغذیه در این جامعه دخیل بوده است، راهگشا در کشف عللی است که یکی از اصلی‌ترین علت‌های بیماری‌های بدخیم گوارشی در جامعه مورد مطالعه است. با توجه به اینکه دانش انسان‌شناسی در کشور ما در حوزه انسان‌شناسی پزشکی و با رویکرد مسئله‌مند این دانش کمتر ورود پیدا کرده است، در ضمن این مقاله می‌توان به الگوهایی در تعامل میان‌رشته‌ای دست یافت که در نهایت به مطالعه و ارتقای سطح سلامت عمومی بیانجامد. لذا پیام صدریه و همکاران به شناسایی عوامل فرهنگی نظام تغذیه در جامعه مورد مطالعه و نقش آن در شیوع بالای سرطان گوارش در میان ترکمن‌ها پرداختند. نتایج این مطالعه در سال ۱۴۰۳ در مجله پژوهش های انسان شناسی ایران چاپ شد.

نتایج نشان می داد که نظام تغذیه در جامعه مورد مطالعه به سمت افزایش ریسک بیماری‌های گوارشی از جمله سرطان میل دارد. مصرف بیش از حد برخی مواد غذایی مانند غلات و گوشت قرمز و شیوۀ طبخ نامناسب و عدم استفاده از برخی مواد غذایی مفید و مؤثر در پیشگیری از جمله سبزیجات و میوه‌جات از عوامل ارتقای ریسک سرطان گوارش در این منطقه است. همچنین نظام باورها و اعتقادات ریشه‌دار در ساختار فرهنگی قوم ترکمن، به این سبک تغذیه دامن می‌زند. این سه در شکل‌گیری نوعی از تغذیه که استعداد ابتلا به سرطان را بالا می‌برد، موثر تشخیص داده شد. مواد اولیه و شیوه طبخ به‌طور مستقیم و نظام باورها به‌صورت تسهیل‌کننده بر طریقه استفاده از مواد غذایی از عوامل ارتقادهنده سطح ریسک سرطان گوارش در نظام فرهنگی جامعه مورد مطالعه هستند.